Skala Barthel - co to jest i do czego służy?

Autor: mgr Urszula Gluz-GolikData publikacji:
Pielegniarka badająca pacjentkę i uzupełniająca skalę Barthel

Co to jest skala Barthel i do czego służy?

Międzynarodowa skala Barthel stosowana jest do oceny sprawności i mobilności osoby chorej. Jest jedną ze skal ADL (Activities of Daily Living Index - Aktywności Dnia Codziennego). Skala Barthel pomaga ocenić samodzielność oraz stopień zapotrzebowania na opiekę.

Skalę Barthel opracowały fizjoterapeutka Dorothea Barthel i lekarka Florence Mahoney w 1955 roku, a opublikowana została w 1965 roku. Od tamtej pory ulegała modyfikacjom. Używana jest do dziś. Skala Barthel znana jest też jako: Indeks Barthel, Barthel Score, Maryland Disability Index.

W Polsce oficjalnie stosuje się niniejszą skalę pod nazwą ,,Karta oceny pacjenta wg zmodyfikowanej skali Barthel” Wykorzystywana jest w wielu schorzeniach, np. u osób z chorobami neurologicznymi oraz chorobami układu kostno-stawowego.

Skalę Barthel znajduje zastosowanie w kwalifikacji przyznania pacjentowi prawa do gwarantowanych świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w zakresie opieki długoterminowej. Wynik w skali Barthel wpływa na wysokość otrzymywanego wsparcia finansowego ze strony państwa. Aby skorzystać z dofinansowania od Narodowego Funduszu Zdrowia, wskaźnik Barthel nie może przekroczyć 40 punktów.

Co należy ocenić uzupełniając skalę Barthel?

Składa się z dziesięciu czynności dnia codziennego takich jak: spożywanie posiłków, przemieszczanie się, utrzymanie higieny osobistej, korzystanie z toalety, mycie kąpiel całego ciała, poruszanie się po powierzchniach płaskich, wchodzenie i schodzenie po schodach oraz ubieranie i rozbieranie.

Ocenia się zdolność chorego do samodzielnego wykonania powyższych czynności, a co za tym idzie deficyt w zakresie samoopieki i samopielęgnacji. Pacjent oceniony za pomocą skali Barthel może otrzymać od 0 do 100 punktów

Spożywanie posiłków
  • 0 pkt nie jest w stanie samodzielnie jeść
  • 5 pkt potrzebuje pomocy w krojeniu, smarowaniu, karmieniu doustnym
  • 10 pkt samodzielny, niezależny
Przemieszczanie się z łóżka na krzesło i z powrotem/siadanie
  • 0 pkt nie jest w stanie, nie zachowuje równowagi przy siadaniu oraz siedzeniu
  • 5 pkt wymaga pomocy fizycznej do przemieszczania się jednej lub dwóch osób, może siedzieć
  • 10 pkt mniejsza pomoc (słowna lub fizyczna)
  • 15 pkt samodzielny
Utrzymanie higieny osobistej
  • 0 pkt nie jest w stanie wykonać żadnych czynności higienicznych
  • 5 pkt wymaga pomocy przy wykonywaniu czynności higienicznych
Korzystanie z toalety (WC)
  • 0 pkt zależny
  • 5 pkt częściowo potrzebuje pomocy
  • 10 pkt niezależny
Mycie i kąpiel całego ciała
  • 0 pkt zależny
  • 5 pkt niezależny
Poruszanie się po powierzchniach płaskich
  • 0 pkt nie porusza się lub może pokonać odległość < 50 m
  • 5 pkt niezależny poruszający się na wózku lub do 50 m za pomocą sprzętu wspomagającego
  • 10 pkt spacery z pomocą jednej osoby >50 m
  • 15 pkt niezależny w poruszaniu się na odległość powyżej 50 m, ale może potrzebować pomocy np. laski
Wchodzenie i schodzenie po schodach
  • 0 pkt zależny
  • 5 pkt potrzebuje pomocy fizycznej, przenoszenia, asekuracji
  • 10 pkt samodzielny
Ubieranie się i rozbieranie
  • 0 pkt zależny, potrzebuje kompleksowej pomocy innej osoby
  • 5 pkt potrzebuje częściowej pomocy
  • 10 pkt niezależny (w zapinaniu guzików, zamka, wiązaniu sznurowadeł)
Kontrolowanie stolca/zwieracza odbytu
  • 0 pkt nie panuje nad oddawaniem stolca
  • 5 pkt sporadycznie bezwiednie oddaje stolec
  • 10 pkt kontroluje oddawanie stolca
Kontrolowanie moczu/zwieracza pęcherza moczowego
  • 0 pkt nie panuje nad oddawaniem moczu lub ma założony cewnik
  • 5 pkt sporadyczne bezwiedne oddawanie moczu
  • 10 pkt kontroluje oddawanie moczu

Jak interpretowac skalę Barthel?

Suma uzyskanych punktów cząstkowych wskazuje w jakim zakresie pacjent wymaga opieki.

  • 0-20 pkt całkowity brak samodzielności
  • 21-80 pkt częściowy brak samodzielności, pacjent wymaga w jakimś stopniu pomocy innych
  • 81–100 pkt pacjent całkowicie samodzielny lub potrzebuje niewielkiej pomocy
Pobierz arkusz Skali Barthel

Bibliografia:

  1. Cebulak M, Markiewicz I, Guty E. Ocena funkcji poznawczych u chorych objętych domową długoterminową opieką pielęgniarską. Problemy pielęgniarstwa. ; 22(1): 20-26
  2. Majda A, Ślusarska B, Zarzycka D. Podstawy pielęgniarstwa Tom 2. Wybrane umiejętności i procedury opieki pielęgniarskie, PZWL Warszawa,
  3. Rozporządzenie Ministra Zdrowia z
  4. Karta oceny pacjenta wg. zmodyfikowanej skali Barthel, Załącznik nr 6 do Programu Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Opieka wytchnieniowa” – edycja 2019, https://www.gov.pl